Świątynia Luksorska
Ważne miejsce kultu od tysięcy lat…
Pisałam już wcześniej na moim blogu o wspaniałych świątyniach w Egipcie pochodzących z czasów faraonów, od świątyni Izydy w Philae po świątynię Hathor w Denderze. Chyba najbardziej znaną ze starożytnych świątyń jest rozległy kompleks świątynny w Karnaku, ale równie ważna jest jego sąsiadka na wschodnim brzegu Nilu – Świątynia Luksorska.
Pierwsze kamienie Świątyni Luksorskiej zostały położone w okresie Nowego Państwa, gdy obszar ten stanowił część miasta Teb, stolicy Egiptu. Świątynia była poświęcona Triadzie Tebańskiej:
- Amunowi, bogu stwórcy słońca i powietrza oraz ojcu i opiekunowi faraona
- Mut, bogini matka i żona Amona
- Khonsu, syn Amona i Mut i boga księżyca
Świątynia Luksorska była w centrum festiwalu Opet, który odbywał się każdego roku. Festiwal świętował małżeństwo Amona i Mut, a także płodność zarówno Amona, jak i faraona; w jednym rytuale oboje byli symbolicznie poślubieni, co zwiększało płodność faraona i jego boskie prawo do rządzenia.
Podczas festiwalu, posągi kultowe bóstw Triady Tebańskiej były przewożone na barkach w uroczystej procesji z ich sanktuariów w świątyni w Karnaku do świątyni w Luksorze. Obie świątynie łączyła dwukilometrowa aleja: Aleja Sfinksów. Przez wieki aleja była zagubiona, zasypana piaskiem, aż w latach 40. XX wieku archeolog odnalazł pierwsze osiem sfinksów przed świątynią w Luksorze. W 2021 roku, po szeroko zakrojonych pracach wykopaliskowych i renowacyjnych, starożytna droga została oficjalnie ponownie otwarta podczas wielkiego wydarzenia: w ramach odrodzenia festiwalu Opet, drewniane barki przewożące posągi Triady Tebańskiej zostały ponownie przewiezione z Karnaku do Luksoru.
To Amenhotep III (panował w latach 1390-53 p.n.e.) ufundował świątynię w Luksorze, a została ona zmieniona i rozbudowana przez późniejszych faraonów, przede wszystkim Ramzesa II, który z pewnością pozostawił po sobie ślad (a przy okazji zatarł ślady pozostawione przez poprzednich faraonów, takich jak Tutanchamon). Pierwszy pylon, przez który wchodzi się do świątyni, jest dziełem Ramzesa II, a przed nim stało sześć kolosalnych posągów króla. Dwa, po obu stronach wejścia, były dobrze zachowane, a prace konserwatorskie i rekonstrukcyjne w ostatnich latach widział pozostałe cztery posągi przywrócone.
Również przed pylonem znajduje się wysoki obelisk z czerwonego granitu. Pierwotnie, para obelisków flankowała wejście. Drugi obelisk istnieje nadal, ale został podarowany Francji przez Muhammada Ali Pashę, władcę Egiptu w latach 1805-1848. Od 1836 roku stoi na Place de la Concorde w Paryżu.
Za pierwszym pylonem znajdują się różne ciekawe zabytki, od dziedzińca po kolumnadę, od kaplicy po komorę narodzin.
Posągi wewnątrz świątyni i wielka kolumnada
Swiątynia Luksorska jest miejscem ponad 3000 lat kultu. Po upadku cywilizacji starożytnego Egiptu była wykorzystywana przez Rzymian, którzy zbudowali tu fort, a w 395 roku n.e. przekształcili część świątyni w kościół chrześcijański. Później, w 640 roku, kościół został przerobiony na meczet dla muzułmańskiego świętego Abu Haggaga, a meczet działa do dziś.
Ta długa historia sprawia, że Świątynia w Luksorze jest jednym z najstarszych, stale używanych miejsc kultu religijnego na świecie. Świątynia w Luksorze nie jest może najbardziej imponującym zabytkiem starożytnego Egiptu, ale ma swój własny szacunek i piękno.
Zdjęcia: 1) Prin Adulyatham/Shutterstock; 2) Hatty321/Wikipedia; 3) Olaf Tausch/Wikipedia; 4) Valentina Giarre/Unsplash; 5) AlexAnton/Shutterstock; 6) Olaf Tausch/Wikipedia; 7) Marc Ryckaert/Wikipedia.